Pielgrzymki do Narodowego Sanktuarium na Jasną Górę

Jedną z cech pobożności maryjnej, znanych także i gdzie indziej, ale mających szczególną wymowę w Polsce, jest pielgrzymowanie do sanktuariów maryjnych, szczególnie zaś do Narodowego Sanktuarium Jasnogórskiego. Kult maryjny związany z Jasną Górą przejawiał się w Polsce zawsze w ruchu pielgrzymkowym, nasilił się jednak na przełomie XIX i XX wieku i stale wzrastał. Jak podaje Biuro Prasowe Jasnej Góry, w 2019 r. przybyło do Częstochowy ponad 4 miliony pielgrzymów, z czego 133 tys. w trzystu pielgrzymkach pieszych.

W czasach Polski Ludowej zorganizowane pielgrzymki piesze na Jasną Górę były zabronione. Pozwolono jedynie, m.in. w celach propagandowych wobec zachodnich obserwatorów zainteresowanych wolnością religijną w Polsce, na organizowanie pielgrzymki ze stolicy, zwanej Pielgrzymką Warszawską. Pielgrzymi z innych diecezji polskich reaktywowano po przemianach ustrojowych ostatniego dwudziestolecia minionego wieku. Jasna Góra ma dla Polaków wymowę na dwóch płaszczyznach: religijnej i narodowej. Św. Jan Paweł II 2 czerwca 1979 roku powiedział w Warszawie, że polska tradycja maryjna związana z obrazem jasnogórskim, służy nie tylko religijności, ale i zachowaniu tożsamości narodowej Polaków. „Wizerunek Jasnogórski – mówił Papież – stał się na całym świecie znakiem jedności Polaków, duchowej jedności Ludu Bożego. Jest to zarazem znak rozpoznawczy naszej duchowości, naszego miejsca w wielkiej rodzinie ludów chrześcijańskich, zespolonej w jedności Chrystusowego Kościoła”. A 4 czerwca tego samego roku, stając po raz pierwszy jako Papież na Jasnej Górze, powiedział: „Jasna Góra jest wewnętrznym spoidłem Narodu, jest siłą, która chwyta głęboko za serce i trzyma Naród cały w pokornej a mocnej postawie wierności Bogu, Kościołowi i jego Hierarchii”. I dodał: „Tutaj zawsze byliśmy wolni!”.

Oczywiście istnieje w Polsce wiele innych sanktuariów maryjnych, oddziałujących często daleko poza region swego położenia. Żadnemu z nich nie można jednak przypisać roli odegranej przez Sanktuarium Jasnogórskie i żadne nie posiada też statusu Maryjnego Sanktuarium Narodowego. Stwierdzają uchwały II Polskiego Synodu Plenarnego: „Nadzwyczajnymi miejscami kultu Maryi w Kościele są sanktuaria maryjne, do których pielgrzymują liczni wierni. W naszym kraju jest ponad 400 takich miejsc, w których Bóg ujawnia swoją szczególną obecność poprzez wstawiennictwo Matki Bożej. Szczególne znaczenie ma Sanktuarium narodowe na Jasnej Górze. Jego wielowiekowa historia – historia wsłuchiwania się w słowa Maryi: Zróbcie wszystko cokolwiek [Syn mój] wam powie (J 2, 5) – historia nawróceń, historia zawierzeń osobistych i narodowych, to niezwykły fenomen w dziejach Europy i świata”.

o. Szczepan T. Praśkiewicz OCD