Uroczystości, święta i wspomnienia maryjne w kalendarzu Kościoła powszechnego
Posoborowa reforma liturgiczna, ujmując jaśniej strukturę roku kościelnego rzuciła też pełniejsze światło na zawarte w nim celebracje maryjne, co przyczyniło się do pogłębionej czci Bogurodzicy w liturgii, w której doroczne celebrowanie Misterium Paschalnego i Epifanii Pana prowadzi do odwiecznego wyznania wiary chrześcijańskiej, że Syn Boży „począł się z Ducha Świętego” i „narodził się z Maryi Panny”. Dlatego też św. Paweł VI mógł napisać, że „ten nowy układ sprawił, że wspomnienie Matki Bożej zostało włączone w roczny cykl tajemnic Syna w bardziej organiczny sposób i w ściślejszym powiązaniu z tymi tajemnicami” (Marialis Cultus 2).
W tym kluczu zostały opracowane formularze mszalne, lekcjonarz i liturgia godzin kanonicznych. I tak kalendarz liturgiczny roku kościelnego celebruje w całym Kościele powszechnym cztery uroczystości Matki Bożej z własnymi formularzami mszalnymi i liturgią godzin: Niepokalane Poczęcie (8 grudnia), Boże Macierzyństwo (1 stycznia), Zwiastowanie Pańskie (25 marca) i Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia). Celebruje nadto trzy święta maryjne: Ofiarowanie Pańskie (2 lutego), Nawiedzenie św. Elżbiety (31 maja) i Narodzenie Najświętszej Maryi Panny (8 września). W końcu w całym Kościele obchodzi się dziewięć wspomnień maryjnych: Najświętszej Maryi Panny z Lourdes (11 lutego); Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (16 lipca); rocznicę poświęcenia rzymskiej bazyliki Najświętszej Maryi Panny (5 sierpnia); Najświętszej Maryi Panny Królowej (22 sierpnia); Najświętszej Maryi Panny Bolesnej (15 września); Najświętszej Maryi Panny Różańcowej (7 października); Ofiarowanie Najświętszej Maryi Panny (21 listopada); Matki Bożej Loretańskiej (10 grudnia, decyzja papieża Franciszka z 31 października 2019); Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny (sobota po uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa).
Paweł VI szeroko omówił te uroczystości, jak i święta i wspomnienia maryjne, podkreślając szczególną obecność Bożej Rodzicielki w liturgii adwentu i Bożego Narodzenia, kiedy to „często wspomina się Najświętszą Dziewicę, zwłaszcza w dni powszednie adwentu od 17 do 24 grudnia, a w szczególny sposób w niedzielę poprzedzającą Narodzenie Pańskie, w którą rozbrzmiewają dawne przepowiednie proroków o Dziewicy-Matce i Mesjaszu, a także czyta się wyjątki z Ewangelii mówiące o nadchodzącym narodzeniu Chrystusa i Jego Poprzednika” (MC 4). Zaś „czas Narodzenia Pańskiego – kontynuował papież – jest jakby przedłużonym wspomnieniem boskiego, dziewiczego, zbawczego macierzyństwa Tej, której nienaruszone dziewictwo wydało na ten świat Zbawiciela” i dlatego też w tym czasie celebruje się „uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi” (MC 5; por. Dyrektorium o pobożności Ludowej 101).
Równocześnie papież zaznaczył, iż „nie można zapominać, że w Kalendarzu Rzymskim nie wszystkie uroczystości maryjne są wymienione, gdyż do kalendarzy partykularnych – przy dokładnym zachowaniu przepisów liturgicznych, za zbożnym i chętnym przyzwoleniem serc – wprowadza się święta maryjne różnych Kościołów miejscowych” (MC 9). Dlatego też w następnym odcinku przedłożymy uroczystości, święta i wspomnienia maryjne celebrowane w Polsce.
o. Szczepan T. Praśkiewicz OCD
