Kongregacja Portugalska
Pierwszy klasztor karmelitów bosych został otwarty w Portugalii w 1581 r. (Lizbona), w rok po zawarciu unii personalnej z Hiszpanią. Szybki rozwój Karmelu i sprzyjające warunki pozwoliły już w 1588 r. utworzyć z klasztorów portugalskich, Andaluzji Dolnej, a nieco później również hiszpańskiej Estremadury oddzielną prowincję, która w 1612 r. została oficjalnie zatwierdzona pod patronatem św. Filipa. Kiedy za rządów króla Filipa IV Hiszpania osłabła, przeciwnicy unii w r. 1640 zerwali z Hiszpanią. Doprowadziło to do wojny portugalsko-hiszpańskiej, która utrudniła kontakty przełożonych prowincji portugalskiej z Kongregacją w Madrycie.
Doprowadziło to do usamodzielnienia się prowincji portugalskiej, którą poparł pp. Urban VIII w brewe Postulat commissi nobis, obowiązującym do czasu zakończenia konfliktu. A wszystkie ważne decyzje Kapituł zatwierdzała Stolica Apostolska. Po zakończeniu wojny wszystko wróciło do stanu poprzedniego, a więc zależności prowincji portugalskiej od Kongregacji Hiszpańskiej (mimo licznych prób – ze strony zakonników portugalskich – uniezależnienia się). Do pełnego usamodzielnienia się i przekształcenia w Kongregację doszło dopiero na Kapitule Prowincjalnej w Lizbonie w 1772 r. Na mocy brewe Paterna sedes pp. Klemensa XIV, 28 kwietnia 1773 r. zostaje prawnie erygowana Kongregacja Portugalska pod wezwaniem NMP z Góry Karmel, dzięki zgodnej współpracy Kościoła, króla i prowincji. W okresie największego rozkwitu Kongregacja liczyła 20 domów w Portugalii, 1 w Angoli (afrykańskiej kolonii portugalskiej), 3 w Brazylii, 2 w Indiach oraz kilka małych hospicjów. W 1910 r. upadła monarchia a ustanowiono republikę. Do wybuchu II wojny światowej powstają 3 klasztory: w Aveiro (1930), Viana do Castelo (1932) i Porto (1936), a po wojnie kolejne 4: w Lizbonie (1946), Funchal (1946), Marco de Canaveses (1961) i Braga (1962).
Sanktuarium
W roku 1960 położony został kamień węgielny pod budowę domu nowicjackiego i Sanktuarium Praskiego Dzieciątka Jezus w Marco de Canaveses, w dzielnicy Avessadas. Potężnych rozmiarów obiekt podzielony jest na dwa segmenty umiejscowioną w samym środku świątynią z królującą w niej, przywiezioną z Pragi kopią figurki Cudownego Praskiego Dzieciątka Jezus. W roku 1980 w jednej z części klasztoru utworzono Dom Modlitwy, a w 1982 r. w innej otwarto Centrum Duchowości Karmelitańskiej. Każdego 25 dnia miesiąca prowadzone jest specjalne nabożeństwo gromadzące licznych czcicieli Małego Króla oraz w niedziele w okolicach 25 dnia miesiąca o godz. 11.30 sprawowana jest wotywna Eucharystia ku czci Dzieciątka Jezus. Do dyspozycji rekolektantów i pielgrzymów jest też spora część klasztornego ogrodu. Jest to zasługa zarówno zakonników jak i członków Świeckiego Zakonu Karmelitów Bosych oraz Bractwa Praskiego Dzieciątka Jezus opiekujących się sanktuarium.
W ołtarzu głównym na podobieństwo tęczowej kapliczki w niszy stoi z wyciągniętą do błogosławieństwa rączką Mały Jezus, a na ściankach łuku tęczowego przy prezbiterium widnieją postacie św. Józefa z Dzieciątkiem na ręku oraz MB Szkaplerznej z Jezusem w dłoniach. Na fasadzie sanktuarium góruje nad schodami również (tym razem kamienna) figura Praskiego Dzieciątka witając i żegnając wszystkich przybyłych. Na bastionie promenadowych schodów można podziwiać sporej wielkości malowidła przedstawiające z jednej strony św. Jana od Krzyża unoszącego w dłoniach w górę małego Jezusa, a z drugiej strony św. Teresę od Jezusa spotykającą na schodach klasztoru w Avila małego chłopczyka, który przedstawia się jako Jezus od Teresy. Stosunkowo młode i prężne sanktuarium jawi się jako bardzo funkcjonalne, pięknie usytuowane oraz sprzyjające modlitwie i wyciszeniu (w duchu charyzmatu Karmelu).
o. Paweł Ferko OCD
