Ten symbolu, jest utożsamiany z Janem od Krzyża, jest typowo sanhuanistyczny. Skądinąd słusznie – dzięki niemu Jan od Krzyża nazwany jest ekspertem od ciemności. Chodzi o noc ciemną. Czy to Jan od Krzyża wprowadził ten termin do teologii życia duchowego? Tak i nie. Nie, bo ten etap w życiu duchowym, który święty z Fontiveros określa mianem nocy był opisywany już wcześniej, choć inaczej określany, chociażby obłokiem niewiedzy.

Przywołując tytuł anonimowego dzieła angielskiego pisarza z XIV w. z drugiej strony jest to termin nowy, który teologia zawdzięcza św. Karmelicie, bo nikt przed nim tak dokładnie nie opisał tego procesu i tego, co następuje po nim. Jan od Krzyża pokazał, noc ciemna, nie jest kresem życia duchowego, mistycznego, jest tylko etapem, bardzo trudnym, bolesnym, ale tylko etapem, który trzeba przejść i św. Jan od Krzyża uczy właśnie jak to zrobić, by rzeczywiście, po przejściu nocy być przemienionym, oczyszczonym, przez blask nowego życia, blask zmartwychwstania.

br. Tomasz Kozioł OCD