Maryja. Królowa jakiego Pokoju?

Piotr Nyk OCD

Najpopularniejsza hebrajska wersja Pozdrowienia anielskiego, czyli modlitwy Zdrowaś Maryjo, rozpoczyna się od słów Šalōm (wymowa: szalom) lakh Miriam. Są to słowa popularnego semickiego pozdrowienia, znanego na Bliskim Wschodzie od czasów Starego Testamentu (por. Rdz 42:23; Sdz 19:20; Dn 10:19) aż do dzisiaj. Któż z nas, będąc w Izraelu lub w Autonomii Palestyńskiej, nie słyszał hebrajskiego pozdrowienia Šalōm alejkhem lub arabskiego Salam alajkum. Rzeczownik Šalōm rozumiemy zwykle jako „pokój”, zdajemy sobie jednak sprawę na podstawie samej modlitwy Zdrowaś Maryjo, że posiada on szersze znaczenie niż zwykłe pozdrowienie, zawierające życzenie pokoju. Co zatem oznacza šalōm, którym Anioł pozdrowił Maryję?

W zrozumieniu szerokiego znaczenia rzeczownika šalōm, jak też jemu pokrewnego przymiotnika šalem, pomaga uwzględnienie całej gamy znaczeń hebrajskiego rdzenia šlm. Podstawowym znaczeniem tego czasownika, które potwierdzają także inne starożytne języki semickie, jest „żyć w nienaruszonym dobrostanie, szczęściu i powodzeniu oraz w harmonii i równowadze z innymi”. Musimy bowiem pamiętać, że szczęście, powodzenie, jak też porządek i harmonia, zawierające się w pojęciu šalōm, mogły być pomyślane przez ludzi starożytności jedynie w powiązaniu z konkretną społecznością. Šalōm zawsze ma na uwadze szczęście nie tyle jednostki samej w sobie, co jego powodzenie, pomyślność i bezpieczeństwo, realizujące się w łączności z innymi. O tym społecznym aspekcie šalōm świadczą także przyimki, w połączeniu z którymi rzeczownik ten występuje. Wystarczy wspomnieć choćby le – dla, do, który wyraża życzenie szczęścia i pomyślności dla kogoś, oraz im – z, kierujący nasze myśli na zawarcie zgody, pojednania, przymierza, czyli pokoju z jakimś partnerem lub społecznością. Šalōm oznacza zatem stan życia społeczności w bezpieczeństwie i szczęściu, które z żadnej strony i przez nikogo nie jest zagrożone. Temu stanowi towarzyszy także poczucie spełnienia i pełni.

Wspomniane poczucie pełni obecne w znaczeniu czasownika šlm oraz pochodnego rzeczownika šalōm zakłada życie w pozytywnym nastawieniu, obejmującym wszystkie wymiary życia, nie tylko polityczny i militarny, lecz także porządek prawny, religijny i dotyczący ludzkiej płodności. Šlm, czyli uporządkowanie i stabilizacja życia społecznego we wszystkich wymienionych wymiarach, sprawia, że życie ludzkie rozwija się ku pełni. Šalōm określa zatem najwyższą i pozytywną jakość życia.(...)

Powyższy tekst stanowi fragment artykułu z najnowszego numeru Głosu Karmelu. Całość dostępna w wersji papierowej.