o. François-Marie Léthel OCD
Aktualność maryjnego nauczania Teresy
Na krótko przed swą śmiercią, w maju 1897 roku, w długim wierszu zatytułowanym “Dlaczego kocham Cię, Maryjo” (P 54), Teresa odsłoniła jakie miejsce zajmowała w jej życiu Maryja. To jej ostatni wiersz, rodzaj maryjnego testamentu, napisany na prośbę siostry Marii od Najświętszego Serca, jej rodzonej siostry Marii, dla której, kilka miesięcy wcześniej (wrzesień 1896) napisała już swe arcydzieło, drugi Rękopis autobiograficzny.
Obydwa teksty są ze sobą ściśle związane. To modlitwy skierowane do Jezusa (Rękopis A) i do Maryi (P 54), ożywiane wspólnym refrenem “kocham Cię”. Ten akt miłości, który Teresa chciała ponawiać “za każdym uderzeniem serca… nieskończoną ilość razy” (por. Pri 6), był jej ostatnim słowem, wyrażonym w ostatnim tchnieniu. Teresa umarła mówiąc Jezusowi: “Mój Boże, kocham Cię”. To fundamentalne “Jezu, kocham Cię”, które rozjaśnia wszystkie pisma Teresy, nie jest sentymentalnym wyrażeniem, lecz samym aktem miłości, poprzez który Duch Święty wprowadza ją w intymne życie Trójcy Świętej. Teresa pisze: “Ach! Ty wiesz, Boski Jezu, że Cię kocham, / Miłości Duch ogarnia mnie Swym ogniem. / Kochając Ciebie, przyciągam również Ojca” (P I7).
Nieodłącznym od aktu “Jezu, kocham Cię”, jest taki sam akt miłości skierowany do Maryi: “Kocham Cię, Maryjo”. To wielki refren maryjnej poezji Teresy. Zapowiedziany już w tytule, niestrudzenie powtarzany w każdej ze strof, rozjaśniany jest innym refrenem: “Jestem Twoim dzieckiem”. Wiersz ten jest zatem swego rodzaju maryjnym dopełnieniem Rękopisów i posługując się nim możemy spróbować przedstawić miejsce Maryi w życiu Teresy i w jej duchowym nauczaniu.
Chodzi tu o prawdziwą doktrynę maryjną, bardzo aktualną, gdyż pozostającą w linii nauczania Soboru Watykańskiego II (Lumen Gentium, rozdz. VIII), papieża Pawła VI (Marialis Cultus) i Jana Pawła II (Redemptoris Mater). Głęboko zakorzenione w duchowości maryjnej Karmelu, nauczanie Teresy pozostaje również w harmonii z nauczaniem innych świętych, w szczególności świętego Franciszka, świętej Klary i świętego Ludwika Marii Grignion de Montfort. Pośrodku jest zawsze Jezus, a obok Niego, jako Jego Matka, Maryja. To najważniejszy tytuł Maryi, twierdzi Teresa: “Jest bardziej Matką niż Królową” (DE 21.8.3).
To doktryna oparta na Ewangelii, kładąca nacisk na małość, ubóstwo i prostotę Maryi; nade wszystko jednak, to doktryna zwrócona w pełni ku świętości, ku macierzyńskiej miłości Maryi, jaką jest prowadzenie wszystkich Jej dzieci “na szczyt góry Miłości”.
Zauważmy też równowagę tego nauczania, które unika starannie dwóch przeciwstawnych postaw, potępionych przez Sobór zalecający teologom i kaznodziejom, by powstrzymali się “od wszelkiej fałszywej przesady jak i od wszelkiej nadmiernej ciasnoty umysłu” w tym, co dotyczy Maryi (LG 67).
