św. Teresa od Jezusa

Św. Teresa od Jezusa urodziła się 18 marca 1515 r. w Avili lub w pobliskiej posiadłości jej rodziców, Gottarendura, jako trzecie dziecko Alonsa Sanchez de Cepeda i jego drugiej żony Beatryczy de Ahumada. Jej dziadek ze strony ojca, Juan Sanchez de Toledo, Żyd z pochodzenia, w 1485 roku przeszedł na katolicyzm.

W 1530 roku straciła matkę, co skłoniło ojca do oddania jej na wychowanie augustiankom w Avili. W tym czasie zaczęła myśleć o poświęceniu się Bogu w życiu zakonnym. Spędziwszy u augustianek półtora roku, z powodu ciężkiej choroby musiała wrócić do domu. W listopadzie 1536 roku, mimo sprzeciwu ze strony ojca i krewnych, wstąpiła do klasztoru karmelitanek p.w. Wcielenia w rodzinnym mieście, gdzie też w następnym roku, 3 listopada, złożyła śluby zakonne. Niedługo po profesji Teresa ciężko zachorowała. Był to między innymi skutek jej surowego życia w nowicjacie. Z tego powodu kilka miesięcy spędziła poza klasztorem. Po powrocie do klasztoru, uzdrowiona, jak uważała, za przyczyną św. Józefa, z wielką gorliwością oddała się modlitwie myślnej. Zaczęła doznawać przeżyć mistycznych. Na Wielkanoc 1557 roku przeżyła w wizji swoje mistyczne zaślubiny z Chrystusem. Nieco później doświadczyła łaski przebicia serca i wielu zachwyceń. W 1560 roku, po wizji piekła, złożyła ślub czynienia zawsze tego, co doskonalsze. Dla ratowania dusz przed potępieniem wiecznym Teresa postanowiła jak najdoskonalej odpowiedzieć swojemu powołaniu, zachowując w pełni regułę pierwotną zakonu. Ponieważ w klasztorze Wcielenia obowiązywała reguła złagodzona, Teresa z gronem przyjaciółek i przy poparciu św. Piotra z Alkantary postanowiła założyć klasztor o małej liczbie zakonnic, żyjących według reguły pierwotnej. Dnia 7 lutego 1662 roku Stolica Apostolska udzieliła pozwolenia na założenie takiego klasztoru pod jurysdykcją miejscowego biskupa. 24 sierpnia tegoż roku cztery towarzyszki Świętej rozpoczęły życie zakonne w klasztorze św. Józefa. Dopiero w grudniu dołączyła do nich na stałe św. Teresa jako przełożona. W kwietniu 1567 roku klasztor odwiedził generał zakonu o. Rubeo, upoważniając Teresę do zakładania dalszych klasztorów sióstr oraz dwóch klasztorów męskich. W czerwcu 1582 roku Teresa wyrusza w podróż z Burgos do Alba de Tormes, gdzie zmarła 4 października. Pochowano ją w dniu następnym, który z uwagi na przeprowadzoną właśnie reformę kalendarza był dniem 15 października. Św. Teresa należy do klasyków literatury hiszpańskiej. Najważniejszymi jej dziełami są: Życie, Droga doskonałości, Twierdza wewnętrzna i Księga fundacji. Oprócz nich pozostawiła cały szereg drobnych pism i liczne listy. Beatyfikacji Teresy od Jezusa dokonał Paweł V w 1614 r., kanonizacji Grzegorz XV w 1622 roku, a Paweł VI ogłosił ją doktorem Kościoła 27 września 1970 roku.

Geneza ideału

Teresa de Ahumada y Cepeda wybrała życie zakonne w przekonaniu, że jest to stan najlepszy i najbezpieczniejszy (Ż, 3,5) dla osiągnięcia zbawienia, bo jedynie już miałam na celu zbawienie duszy mojej, a o spokój i przyjemność własną zgoła nie dbałam (Ż, 4,1). Jakiś czas po profesji, pochłonięta przez środowisko klasztoru Wcielenia, osłabła w swojej gorliwości. Kiedy jednak ostatecznie zerwała z ziemskimi przywiązaniami, poświęcając wiele czasu modlitwie, zaczęła odzyskiwać spokój. Bóg nie pozostał jej dłużny i nagradzał wierność licznymi łaskami. Niedyskrecja mieszkanek klasztoru Wcielenia oraz jej przyjaciół spowodowała, że niedługo cała Avila zainteresowała się Teresą. Jedni uważali ją za świętą, inni za ofiarę szatana. Teresa doszła do wniosku, że w klasztorze o ścisłej klauzurze i ograniczonych kontaktach ze światem zewnętrznym takie niedyskrecje byłyby niemożliwe. Wspomniana już wizja piekła pobudza ją do dziękczynienia za otrzymane łaski oraz do ratowania za wszelką cenę dusz ludzkich narażonych na wieczne potępienie. Jak możemy żyć spokojnie, widząc takie mnóstwo dusz, które na każdy dzień wpadają w ręce czartów i idą na zatracenie? - pisała w Życiu (32,6).Teresa nie mogła żyć spokojnie. Pragnęła uciec od ludzi i dojść do zupełnego odłączenia się od świata (Ż, 32,8). Dziwna to miała być ucieczka. Chciała uciec, aby móc być bliżej, aby móc więcej dać tym, od których uciekała. Przed laty Teresa uciekła z domu rodzinnego do klasztoru, ponieważ uważała, że życie zakonne pewniej doprowadzi ją do zbawienia. Doświadczenie doprowadziło ją do bolesnego stwierdzenia, że nie wszystkie klasztory zapewniają swoim mieszkańcom bezpieczną drogę do Boga. W konfrontacji z rzeczywistością rodzi się u Teresy nowy ideał życia zakonnego. Na jego kształt miały także wpływ przykład franciszkanek bosych, bardzo popularnych wówczas w Avili, oraz nostalgia za życiem eremickim góry Karmel, zrodzona z lektury podręcznika duchowości karmelitańskiej O założeniu pierwszych mnichów. We wrześniu 1560 roku w mieszkaniu św. Teresy spotkało się kilka osób świeckich i zakonnic pozostających pod jej wpływem duchowym. Podczas żywej dyskusji kształtował się obraz klasztoru - pustelni o małej liczbie zakonnic, przestrzegających regułę pierwotną, kształtujących swe życie na wzór dawnych ojców pustyni. Pomysł był dojrzały do realizacji. Przyjaciółka Teresy Guiomar de Ulloa obiecała pomoc finansową. Poparcia udzielił także św. Piotr z Alkantary. Prowincjał kastylijski Anioł de Salazar najpierw obiecał przyjąć klasztor pod swoją jurysdykcję, pod wpływem jednak niechętnej fundacji opinii publicznej, wycofał swoją zgodę. Spowiednik zakazał Teresie zajmowania się fundacją. Dnia 24 sierpnia 1562 roku, po otrzymaniu zgody Stolicy Apostolskiej, cztery towarzyszki Świętej rozpoczęły życie zakonne w klasztorze św. Józefa. Dopiero w grudniu prowincjał zgodził się, by zamieszkała w nim również Teresa. Pobożność mniszek bardzo szybko zyskała im sympatię nawet tych, którzy dotąd byli im przeciwni. Fundamentem prawnym nowej formy życia wprowadzonego przez św. Teresę była reguła pierwotna, czyli innocencjańska. Dla Teresy termin reguła pierwotna miał znaczenie szersze od tego, które wynikało z samej litery reguły Innocentego IV. Chociaż miała przed oczyma regułę Zachodu, myślą i sercem sięgała na Wschód, do pustelni na górze Karmel. Zachęcała swoje mniszki do naśladowania świętych ojców i pustelników. W miarę możliwości usiłuje realizować w swoich klasztorach życie eremickie. W Konstytucjach zarządzi, by w klasztorach były domki pustelnicze, gdzie zakonnice mogłyby się udawać na modlitwę (Konst. 6,17). Również i karmelitów bosych wielokrotnie będzie nazywała eremitami. Teresa przyjmując regułę innocencjańską jako fundament reformy, w Konstytucjach interpretowała ją zgodnie ze swoją koncepcją odnowionego życia karmelitańskiego. Już w chwili podjęcia starań o pozwolenie na założenie klasztoru zdawano sobie sprawę z konieczności opracowania dlań nowego prawa. Breve Stolicy Apostolskiej z 7 lutego 1562 r. udzielało Teresie bardzo szerokich uprawnień. Otrzymała prawo opracowania nowych Konstytucji, dokonywania w nich zmian i ustanawiania innych przepisów. Wszystko to zaś z góry otrzymywało aprobatę Stolicy Apostolskiej. Nowe konstytucje mniszek były inspirowane przez konstytucje klasztoru Wcielenia. Proces redakcyjny trwał przez kilka lat i osiągnął pewien stopień doskonałości w 1567 r., kiedy to św. Teresa przedłożyła je do aprobaty o. Rubeo. Oceniając nową formę życia karmelitańskiego, wprowadzoną przez św. Teresę w klasztorze św. Józefa w Avili, należy stwierdzić, że częściowo chodzi tu o odnowę tradycyjnej obserwancji regularnej, jak np. ścisła klauzura, którą wprowadził Jan Soreth w klasztorach zakładanych w Niemczech, Francji, Niderlandach.... Wprowadzono również praktyki istniejące już w innych klasztorach zakonu, jak np. rozmyślanie jako ćwiczenie duchowne praktykowane w określonych godzinach, czy też rekreacja jako akt wspólny. Równocześnie wprowadza się elementy nowe, np. absolutne ubóstwo wspólne, surowość w budowaniu domów, ich umeblowaniu, klauzurze, ubraniu na wzór franciszkanek bosych. Zredukowano też maksymalną liczbę zakonnic do 13, późnej podniesiono ją do 21. Reformę sióstr wyróżniał również duch braterstwa oraz równość w prawach i obowiązkach. W klasztorze św. Józefa nie było sióstr konwersek. Wprowadzono je dopiero później. Z praktyk wprowadzonych w klasztorze św. Józefa najbardziej charakterystyczną była samotność indywidualna jako czynnik skupienia duchowego. Spośród 18 godzin liczącego dnia mniszki, aż 12 było przeznaczonych na modlitwę, czytanie duchowne, oraz inne praktyki religijne i prace fizyczne. Wszystkie elementy prawodawstwa terezjańskiego tworzyły prawdziwie oryginalne połączenie życia cenobickiego z pustelniczym i kontemplacyjnym. Modlitwie i zjednoczeniu z Bogiem podporządkowano życie w swoim codziennym biegu. Intensywna kultura duchowa mniszek miała je prowadzić do wyższych stopni modlitwy. Dlatego św. Teresa chciała dla swoich mniszek spowiedników uczonych oraz napisała dla nich Drogę doskonałości, by je nauczyć niektórych rzeczy o modlitwie.

Reforma braci

Patentem z dnia 27 kwietnia 1567 roku generał pozwolił Teresie na zakładanie klasztorów karmelitanek bosych w całej Kastylii. Nowe klasztory miały pozostawać pod jurysdykcją generała. Patent ten stał się podstawą prawną dla kilkunastoletniej działalności fundacyjnej św. Teresy. Dopóki istniał tylko jeden klasztor, łatwo było znaleźć dla niego kierowników duchowych. W miarę nowych fundacji, aby zabezpieczyć jedność, należało pomyśleć o kierownikach duchowych ukształtowanych na tych samych podstawach, co karmelitanki bose. Tak zrodził się u Teresy projekt założenia klasztoru karmelitów kontemplacyjnych, którzy byliby doradcami i spowiednikami jej mniszek, pomagając również w sprawach organizacyjnych związanych z ruchem. Generał, początkowo przeciwny, w końcu dał się przekonać argumentami Teresy i listem z 10 sierpnia 1567 roku udzielił pozwolenia. O. Rubeo godził się na założenie dwóch klasztorów karmelitów kontemplacyjnych (tak ich nazywał w liście), pozostających pod jurysdykcją prowincjała kastylijskiego. Motywem zgody było umożliwienie gorliwym zakonnikom bardziej doskonałego realizowania swojego powołania. Karmelici kontemplacyjni mieli przede wszystkim oddawać się modlitwie, nie zaniedbując jednak pracy duszpasterskiej. Ich życie codzienne miały regulować konstytucje Jana Soretha, poprawione w 1524 roku przez Mikołaja Audeta. Faktycznie jednak klasztory męskie w pierwszym okresie swojego istnienia przyjęły - z małymi zmianami - konstytucje św. Teresy napisane dla mniszek z klasztoru św. Józefa. Nie ulega więc żadnej wątpliwości, że w zamiarach św. Teresy, karmelici bosi - podobnie jak karmelitanki bose - mieli prowadzić życie poświęcone pokucie, modlitwie i kontemplacji. Równocześnie jednak ci sami mnisi powinni być dobrymi teologami, kaznodziejami, misjonarzami i robić wszystko, co jest tylko możliwe dla dobra dusz. Była to synteza trudna do realizacji i stąd spory między pierwszymi karmelitami bosymi o właściwe oblicze reformy. Należy dodać, że ani Teresa, ani o. Rubeo, zakładając klasztory sióstr i braci żyjących według pierwotnej reguły, nie zamierzali reformować całego Zakonu jako takiego. Chodziło im - w początkowym stadium - o ruch wtopiony w zakon. Klasztory reformowane miały spełniać rolę domów modlitwy, podobne do tych, jakie w Kastylii mieli franciszkanie i dominikanie. Dopiero późniejszy rozwój wydarzeń, nieprzychylny dla reformy, skłonił również Teresę do poparcia zabiegów o uniezależnienie się od starego zakonu, co z czasem doprowadziło do zupełnego usamodzielnienia się karmelitów bosych.

św. Jan od Krzyża

Święty Jan od Krzyża - Juan de Yepes - urodził się w 1542 roku w Fontiveros w Kastylii. Gdy miał dwa lata, stracił ojca. Kilka lat później matka z dziećmi przeniosła się do Medina del Campo, gdzie Jan próbował różnych zawodów dostępnych dla jego młodego wieku, uczęszczając równocześnie do kolegium jezuitów. W 1563 roku przyjął habit zakonny w miejscowym klasztorze karmelitów, zobowiązując się przy profesji do przestrzegania pierwotnej reguły zakonu. Filozofię i teologię studiował w Salamance w kolegium zakonu oraz na uniwersytecie. Po święceniach kapłańskich (1567) w Medina del Campo, gdzie przybył na prymicje, spotkał się ze św. Teresą od Jezusa, która skłoniła go do podjęcia dzieła reformy męskiej gałęzi Zakonu Karmelitańskiego. Pod koniec 1568 roku z o. Antonim de Heredia i bratem Józefem od Chrystusa zamieszkał w Duruelo i został mistrzem nowicjuszów. Następnie przez pewien czas pracował w Mancerze, dokąd przeniesiono zgromadzenie z Duruelo, Pastranie i Alcalá de Henares jako wychowawca oraz duszpasterz. W maju 1572 r. na prośbę św. Teresy przybył do Avili, by objąć urząd spowiednika klasztoru Wcielenia, w którym Święta została przeoryszą. Kilka lat później doszło do ostrego konfliktu między dawną a zreformowaną gałęzią zakonu, skutkiem czego św. Jan, uznany za buntownika, w pierwszych dniach grudnia został uprowadzony z Avili i zamknięty w karcerze klasztornym w Toledo. W tym odosobnieniu powstały najpiękniejsze strofy jego poematów mistycznych, zwłaszcza Pieśni duchowej i Nocy ciemnej. Pod koniec sierpnia następnego roku uciekł z karceru i jakiś czas później został mianowany przełożonym klasztoru w El Calvario w Andaluzji, skąd kierował fundacją klasztoru w Baezie. W 1581 r. na pierwszej kapitule prowincjalnej klasztorów zreformowanych wybrano go definitorem prowincjalnym i przełożonym domu w Granadzie, gdzie napisał większość swoich dzieł mistycznych. W 1588 r. wziął udział w kapitule generalnej karmelitów reformowanych, która wybrała go definitorem, członkiem konsulty oraz przeorem w Segovii. W 1591 r. zamieszkał w klasztorze w La Pen uela, skąd we wrześniu, z powodu choroby, został przeniesiony do Ubedy. Zmarł w nocy z 13 na 14 grudnia tego roku. Św. Jan pozostawił po sobie wielkie dzieła mistyczne: Drogę naGórę Karmel, Noc ciemną, Pieśń duchową, Żywy płomień miłości, oraz szereg poematów, drobnych pism i listów. Jest klasykiem literatury hiszpańskiej. Kanonizowany w 1726 r., w dwieście lat później ogłoszony został doktorem Kościoła przez Piusa XI.

Trudne narodziny nowego

Dnia 28 listopada 1568 r. w ubogim klasztorku w Duruelo, położonym w połowie drogi między Salamanką a Avilą, trzej karmelici, po odnowieniu profesji według reguły pierwotnej, rozpoczęli nowy tryb życia. Wprawdzie przełożonym domu został o. Antoni od Jezusa, na kamień węgielny reformy wybrała jednak św. Teresa o. Jana od św. Macieja, który odtąd będzie się nazywał o. Janem od Krzyża. Przedtem kilka tygodni spędził ze św. Teresą w Valladolid, aby mógł poznać nowy styl życia wprowadzony przez nią w klasztorach karmelitanek. Mieszkańcy stajenki betlejemskiej w Duruelo dzielili swój czas między modlitwę, uczynki pokutne i duszpasterstwo wśród ubogiej okolicznej ludności. Teresa musiała miarkować surowość ich życia w obawie, by nie zniszczyć z takim trudem rozpoczętego dzieła. Bardzo szybko klasztor okazał się za szczupły dla licznie zgłaszających się kandydatów, a ponieważ jego lokalizacja nie była korzystna dla zdrowia, w 1570 r. przeniesiono zgromadzenie do Mancera de Abajo, miejscowości odległej o 6 km od Duruelo. W 1569 r. powstał klasztor w Pastranie, gdzie znajdował się nowicjat, uznany za wzorcowy dla całego zakonu, w którym wychowali się fundatorzy klasztorów w wielu krajach. Założony w 1570 r. klasztor w Alcalá de Henares stał się siedzibą słynnego później kolegium filozoficznego. Pierwszym jego rektorem był św. Jan od Krzyża. Wizytacja o. Rubeo nie zadowoliła króla Filipa II, jak też i niektórych zakonników, zwłaszcza w prowincji andaluzyjskiej. Na skutek zabiegów króla, papież Pius V zlecił reformę zakonów w Hiszpanii najpierw miejscowym biskupom, a następnie specjalnym wizytatorom. Wizytację i reformę prowincji karmelitańskich powierzył papież trzem dominikanom: Andaluzję o. Franciszkowi de Vargas, Kastylię o. Fernandezowi, Katalonię i Arago - Walencję o. de Hebrera. Wizytatorzy otrzymali ogromne uprawnienia, które jednak nie były ściśle określone i mogły być różnie interpretowane. Fernandez, który w zasadzie starał się działać w porozumieniu z generałem, przełożonymi kilku klasztorów karmelitów trzewiczkowych mianował karmelitów reformowanych. On też w 1571 r. mianował św. Teresę przeoryszą klasztoru Wcielenia w Avili. Decyzje te musiały doprowadzić do konfliktów. Znacznie trudniejsza była sytuacja w Andaluzji, gdzie wizytacja o. Rossi nie przyniosła większych skutków. O. Vargasowi wydawało się, że najskuteczniej będzie przeprowadzić reformę prowincji przy pomocy bosych. Za jego zgodą powstały klasztory reformowane w San Juan del Puerto (1572), w Granadzie - Los Martires (1573) i w La Pen uela (1573). W ten sposób naruszono uprawnienia generała zakonu. Ponadto w 1574 r. o. Vargas mianował o. Hieronima Graciána prowincjałem Andaluzji, a następnie także wizytatorem tejże prowincji, chociaż liczył on zaledwie 29 lat i dopiero przed rokiem złożył śluby zakonne. Musiało to wywołać niezadowolenie wśród zakonników i przeciwdziałanie generała, który postarał się o cofnięcie uprawnień wizytatorów apostolskich. Nic to jednak nie pomogło, skoro nuncjusz Mikołaj Ormaneto na mocy swoich uprawnień mianował o. Graciána reformatorem zakonu w Andaluzji. W tym samym roku o. Gracián założył klasztor bosych w Sevilli, a św. Teresa - z jego polecenia - założyła tamże klasztor karmelitanek bosych, co jeszcze bardziej przyczyniło się do zaostrzenia sytuacji. W 1575 r., kilka dni po otwarciu klasztoru karmelitanek bosych w Sevilli, zebrała się w Piacency kapituła generalna zakonu. Bosi nie byli na niej w ogóle reprezentowani. Nie dotarł na nią również list Teresy, jako odpowiedź na dwa listy generała skierowane do niej. Kapituła uznała działania Vargasa i Graciána za nielegalne, a bosych w Andaluzji za nieposłusznych, buntowników i zatwardziałych, polecając im w ciągu trzech dni opuścić klasztory andaluzyjskie. Jakiś czas potem definitorium generalne postanowiło, że bosi nigdy nie będą mogli utworzyć własnej prowincji czy też autonomicznej kongregacji. Karmelitanki bose zostały poddane jurysdykcji o. Anioła de Salazar. Teresie polecono wybrać sobie klasztor bez prawa opuszczania go. W takiej sytuacji Teresa zwróciła się o pomoc do króla Filipa II, wyrażając przekonanie, że jeżeli karmelici bosi nie otrzymają własnej prowincji, nie będą mogli dalej istnieć. W odpowiedzi na dekret kapituły w Piacency nuncjusz Ormaneto 3 sierpnia 1575 r. mianował o. Graciána wizytatorem zakonu w Andaluzji i bosych w Kastylii. Sytuacja uległa gwałtownemu zaostrzeniu. W grudniu 1577 r. został uwięziony św. Jan od Krzyża i umieszczony, w karcerze zakonnym w Toledo pod zarzutem nieposłuszeństwa władzy zakonnej. Po dziewięciu miesiącach uciekł z więzienia. Kilka miesięcy wcześniej zmarł przychylny bosym nuncjusz Ormaneto. W lipcu 1578 r. jego następca Filip Sega pozbawił o.Graciána urzędu wizytatora podporządkowując sobie karmelitów bosych. Decyzji tych nie uznała rada królewska i zabroniła bosym słuchać nuncjusza. We wrześniu 1577 r. o. Gracián, niewątpliwie przekraczając kompetencje wizytatora, ale działając w dobrej wierze, zwołał do Almodovar kapitułę prowincjalną karmelitów bosych. Postanowiono na niej między innymi wysłać do Rzymu dwóch zakonników, aby uzyskali zgodę generała na utworzenie odrębnej prowincji. W kwietniu 1579 r. nuncjusz mianował wikariuszem generalnym klasztorów reformowanych o. Anioła de Salazar. Wreszcie nastała jasna sytuacja jurysdykcyjna. Roztropne rządy o. Anioła przyczyniły się do uspokojenia umysłów. W lipcu tego roku nuncjusz Sega zwrócił się do króla z memoriałem uzasadniającym potrzebę utworzenia odrębnej prowincji karmelitów bosych. Do tej opinii przychylił się papież Grzegorz XII w breve Pia cosideratione z dnia 22 VI 1580 r. 3 marca 1581 r. zebrała się kapituła prowincjalna w Alcala, na której ukonstytuowała się nowa prowincja, podległa bezpośrednio generałowi. Pierwszym prowincjałem wybrano o. Hieronima Graciána. Po erekcji prowincji Teresa zakłada swoje ostatnie klasztory w Villanueva de la Jara, Palencia, Soria i Burgos. W dniu jej śmierci Karmel Terezjański liczył 15 klasztorów braci i 17 klasztorów sióstr, w których mieszkało ok. 300 zakonników i ok. 200 zakonnic. Kapituła przygotowała pierwszy pełny tekst konstytucji, wydanych następnie w Salamance w języku hiszpańskim, oraz staraniem o. Graciána po łacinie w 1582 r.

Dwie orientacje w Reformie Terezjańskiej

W 1585 r. na kapitule prowincjalnej w Lizbonie następcą o.Graciána został o.Mikołaj Doria, autokratyczny genueńczyk, który częściowo zmienił specyfikę Reformy Terezjańskiej, kładąc duży nacisk na surowość zewnętrzną i kontemplację, a wyraźnie ograniczając duszpasterstwo. Postanowił on również doprowadzić do zupełnego oddzielenia reformy od reszty zakonu. Dla ułatwienia zarządu prowincja została podzielona na cztery okręgi: Nawarry i Starej Kastylii, Andaluzji, Nowej Kastylii i Portugalii. Na czele każdego okręgu stanął jeden z definitorów. W 1586 r. podjęto decyzję przyjęcia liturgii rzymskiej w miejsce dotychczasowej jerozolimskiej. W tym samym roku uzyskano od papieża Sykstusa V zgodę na posiadanie własnego prokuratora w Rzymie. W roku następnym Doria uzyskał breve Cum de statu (10 VII 1587) erygujące samodzielną kongregację klasztorów terezjańskich z własnym wikariuszem generalnym. Na urząd ten w roku 1588 wybrano o. Mikołaja Dorię. Kongregacja została podzielona na pięć prowincji. Najwyższą władzę stanowiła konsulta, której przewodniczył wikariusz generalny. Konsulta składała się z sześciu członków. W znacznym stopniu ograniczała ona władzę przeorów i prowincjałów. Pierwszym definitorem i członkiem konsulty został św. Jan od Krzyża, który jako przeor Segovii przewodniczył również jej obradom. Nie wszystkim zakonnikom podobało się powołanie tej nowej formy zarządu. Zdecydowanym jej przeciwnikiem był o. Gracián, co jeszcze bardziej poróżniło go z o. Dorią. Przeciw poddaniu konsulcie spraw karmelitanek wystąpiła w ich imieniu m. Anna od Jezusa, jedna z umiłowanych córek m. Teresy. Dzięki jej inicjatywie Sykstus V potwierdził konstytucje karmelitanek, uchwalone przez kapitułę w Alcala w 1581 r. O. Doria zagroził karmelitankom, że jeżeli nie poddadzą się władzy konsulty, zakon zrezygnuje z jurysdykcji nad nimi. Przeciw takiemu postawieniu sprawy protestował o. Jan od Krzyża. Na kapitule w Madrycie w 1591 r. nie powierzono mu żadnego urzędu. W roku następnym o. Gracián został wydalony z zakonu. Zmarł w Brukseli w 1614 r. W 1593 r. kapituła generalna zakonu wyraziła zgodę - na prośbę o. Dorii - na zupełne usamodzielnienie się Reformy. Papież Klemens VIII bullą Pastoralis officii z dnia 20 XII 1593 r. potwierdził tę decyzję i mianował o. Mikołaja Dorię przełożonym generalnym karmelitów bosych do czasu zwołania kapituły generalnej w roku następnym. O. Mikołaj Doria nie dożył kapituły, umierając 9 maja 1594 r., w wieku 55 lat. Kapituła na pierwszego generała wybrała o. Eliasza od św. Marcina, który usiłował łagodzić konflikt między dwiema orientacjami reformy, tak ostry w okresie rządów o. Dorii. Założenie klasztoru w Genui (1584, przez o. Mikołaja Dorię), a następnie mianowanie prokuratora kongregacji w Rzymie (1586) otwarło drogę powołaniom z Włoch. O. Mikołaj i jego następcy sprzeciwiali się jednak założeniu klasztoru w Rzymie. Nie godził się na to również dwór hiszpański. W takiej sytuacji Klemens VIII przez breve Sacrarum religionum (20 III 1597) udzielił zgody na założenie klasztoru w Rzymie przy kościele S. Maria della Scala, wyjmując jednocześnie klasztory włoskie spod władzy przełożonych hiszpańskich i poddając je bezpośrednio władzy Stolicy Apostolskiej. Kolejne breve In apostolicae dignitatis (13 XI 1600) z dwóch klasztorów męskich i klasztoru karmelitanek w Genui tworzyło samodzielną kongregację z prawem zakładania klasztorów na całym świecie, poza Hiszpanią i jej koloniami. Komisarzem generalnym kongregacji został o. Piotr od Matki Bożej, od 1596 r. znany w Rzymie kaznodzieja.