o. Federico Ruiz OCD, Bóg mówi pośród nocy, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 1991.

Eksplozja witalności

W Granadzie następuje jak gdyby eksplozja witalności Jana od Krzyża. Można zauważyć nieprzerwany wzrost jego dojrzałości na różnych płaszczyznach: osobistego powołania, zadań wychowawczych, odpowiedzialności przełożonego, twórczości literackiej, podróży… Czterdzieści lat intensywnego i ogromnie różnorodnego życia osiąga swój szczyt podczas sześcioletniego pobytu w Granadzie (1582-1588).

Od chwili pogodzenia się z opuszczeniem Kastylii Jan zanurza się coraz głębiej w samym sercu Andaluzji. Po uwięzieniu w Avila drogi jego wędrówek kierują się ku południu: Toledo, El Calvario, Baeza, Granada.

Ojciec Jan przybywa do Granady w końcu stycznia 1582, prawie sto lat po jej wyzwoleniu z rąk Maurów. Ponieważ przebywa tu przez sześć lat, jest to miejsce jego dłuższego pobytu, po Medina del Campo, gdzie mieszkał przez trzynaście lat, i Fontiveros, gdzie spędził lat siedem.

Mimo początkowych kłopotów nie objawia żadnych oznak zniechęcenia, a wręcz przeciwnie, w nowym miejscu napotyka na klimat wyjątkowo sprzyjający realizacji najlepszych projektów i planów życiowych.

Granada to pełnia jego egzystencji, to szczytowy okres twórczości Doktora Mistycznego. Czuje się w pełni sił, gotów do wszystkiego: do kontemplacji i przełożeństwa, kierownictwa duchowego i załatwiania interesów, do samotności i budowania, otwarty na innych, chętny do dalekich podróży… W tym klimacie ruchu i aktywności powstają dzieła mistyczne i literackie o najwyższej wartości. Działalność jego wykracza szeroko poza obręb samego miasta. Granada stanowi bazę, z której udaje się w różne strony Andaluzji, Murcji i Kastylii. Mnożą się na jego temat opowieści i anegdoty związane z licznymi spotkaniami, odwiedzanymi przez niego miejscami i ludźmi. W konsekwencji rozrasta się materiał fotograficzny i biograficzny, który zamierzamy przedstawić.

Aby właściwie zaprezentować takie bogactwo faktów, postanowiliśmy podzielić omawiany okres na trzy rozdziały. Pierwszy z nich związany jest z jego pobytem w samej Granadzie, dwa dalsze omawiają jego podróże po Kastylii i Andaluzji.