W kierunku Pastrany
W momencie dokładnie nie określonym, pomiędzy czerwcem a wrześniem lub też od połowy października do połowy listopada, Jan od Krzyża udaje się do Pastrany (Guadalajara), aby ukierunkować nowicjat.
Pastrana to drugi klasztor Bosych w Kastylii, założony w następstwie zezwolenia wydanego przez ojca generała w 1567, tego samego, które dało początek Duruelo. Miasteczko Pastrana z punktu widzenia geograficznego i historycznego miało o wiele większe znaczenie niż Duruelo, które samo w sobie nie znaczyło nic. Tu natomiast odczuwało się powiązanie z historią Hiszpanii, głównie z powodu związków z księżniczką Eboli, doną Anną de Mendoza y de la Cerda, małżonką Ruy Gomeza de Silva. Fundacja Bosych, o której nie mieliśmy okazji opowiedzieć, została zainaugurowana w lipcu 1569 przy kaplicy św. Piotra.
Założycielką była praktycznie matka Teresa. W Księdze fundacji, w rozdziale 17, opisuje swoje spotkanie w Madrycie z pustelnikami włoskimi Mariano Azaro i Janem Narducci. Obydwaj, pozyskani przez Matkę, przenoszą się do Pastrany i ubierają habit Bosych 9 lipca w pałacu książęcym. “Przygotowałam dla nich habity i płaszcze z kapturem i zrobiłam wszystko, co możliwe, aby obłóczyny odbyły się szybko” (Fundacje 17, 14). Oni sami mają zezwolenie obydwu prowincjałów, Alonsa i Angela, na założenie nowego klasztoru Bosych. Przybywa ojciec Antoni, którego Teresa celowo zawezwała z Duruelo, i następuje uroczysta inauguracja 13 lipca 1569. Wyznaczono przełożonego, którym został ojciec Baltazar od Jezusa (Nieto).
W 1570 przybywa do Pastrany ojciec Jan od Krzyża. W drodze z Mancera towarzyszy mu drugi nowicjusz z Duruelo, brat Piotr od Aniołów. Opowie on później ojcu Józefowi od Jezusa i Maryi (Quiroga), biografowi Jana od Krzyża, “jak to czcigodny Ojciec zbudował go ogromnie podczas wędrówki swoimi cnotami i rozmowami o Bogu. Wędrowali piechotą żyjąc z jałmużny. Z tego, co otrzymano, wspomagano napotkanych biedaków”.
W Pastranie, “kiedy ojciec Jan przybył do klasztoru, doznał wewnętrznego zadowolenia. Znalazł tu samotność. W kierunku południowym otwiera się szeroka panorama doliny, która rozszerza się i niknie u brzegów rzeki Tag. Jest tu kilka grot, wykutych w skale pod kaplicą”. W klasztorze mieszka około piętnastu zakonników, profesów i nowicjuszy. Jan od Krzyża “organizuj e nowicjat według stylu Duruelo i Mancera. Proponuje normy, ustala praktyki pokutne i pozostawia żywy wzór doskonałości”. Proponuje jako mistrza Gabriela od Wniebowzięcia i powraca wraz z towarzyszem do Mancera.
