o. Gabriel od św. Marii Magdaleny OCD

Modlitwa w życiu kontemplacyjnym

1. Co to jest życie chrześcijańskie?

Życie chrześcijańskie jest życiem wzorowanym na nauce Jezusa Chrystusa, według której powinniśmy wszystkie swoje czynności kierować ku chwale Boga, miłując Go i zachowując Jego święte prawa. Dusza chrześcijańska żyje więc dla Boga.

2. Na czym polega życie kontemplacyjne?

Życie kontemplacyjne jest formą życia chrześcijańskiego, w której dusza usiłuje czynić wszystko nie tylko dla Boga, lecz również z Bogiem. Nie jest ono zastrzeżone osobom zakonnym, lecz można je również prowadzić z całą doskonałością wśród świata. Polega ono na staraniu się o ścisłe zjednoczenie z Bogiem i na częstym stosowaniu w tym celu w ciągu dnia tego, co nazywamy ćwiczeniami duchownymi. Są to przede wszystkim akty modlitwy, którym powinna jednak towarzyszyć praktyka umartwienia, albowiem, według słów świętej Teresy od Jezusa, Mistrzyni życia kontemplacyjnego, wygodne życie nie może iść w parze z modlitwą.

3. Jakie miejsce zajmuje modlitwa w życiu kontemplacyjnym?

W życiu kontemplacyjnym modlitwa zajmuje pierwsze miejsce. Życie kontemplacyjne – praktycznie – jest życiem modlitwy. Dlatego zakony kontemplacyjne poświęcają tak wiele czasu modlitwie. W Regule Karmelu, zakonu wybitnie kontemplacyjnego, główny nakaz odnosi się do nieustannej modlitwy; Wszyscy mają przebywać osobno w swoich celach lub przy nich, oddając się w dzień i w nocy rozważaniu Prawa Bożego i czuwaniu na modlitwach. Zakonnicy Karmelu prawie cały czas poświęcają modlitwie: dwa razy dziennie odprawiają rozmyślanie, uczestniczą we Mszy świętej, odmawiają Liturgię godzin, trwają w ciągu dnia w obecności Bożej, nie mówiąc już o prywatnych ćwiczeniach pobożnościowych.

4. Co to jest modlitwa?

Modlitwa jest obcowaniem z Bogiem, w czasie którego przedstawiamy Mu pragnienia swego serca. Modlitwa może być ustna lub myślna.

5. Na czym polega modlitwa ustna?

Modlitwa ustna polega na odmawianiu pewnej formuły, która wyraża nasze pragnienia, np. Ojcze nasz. Nauczył nas jej Pan Jezus, zamykając w niej siedem próśb, które mamy zanosić do Boga. Formułę tę odmawiamy z intencją uczczenia Boga. Często nie myślimy wyraźnie o znaczeniu wymawianych przez nas słów, lecz to nie przeszkadza, by modlitwa nasza była prawdziwą modlitwą, byleby tylko umysł nasz był zwrócony do Pana z pragnieniem uwielbienia Go. Podobnie modlitwę można również zanosić do świętych, z pragnieniem oddania im czci.

6. Na czym polega modlitwa myślna?

Modlitwa myślna polega na mówieniu sercem do Boga, w sposób samorzutny, nie posługując się formułami przygotowanymi lub wyuczonymi na pamięć.

7. Co mówimy Bogu na modlitwie myślnej?

W tej formie modlitwy możemy wyrażać Bogu wszystkie pragnienia swego serca. Jednak dusza wychowana w szkole św. Teresy od Jezusa, woli Bogu mówić, że Go miłuje, lub że przynajmniej pragnie Go miłować.

8. Dlaczego szczególnie o miłości należy mówić Bogu?

Dlatego, ponieważ miłość jest istotą życia kontemplacyjnego. Według św. Teresy dusze kontemplacyjne mają stać się zażyłymi przyjaciółkami Pana, a przyjaźń wykwita właśnie z miłości i wiedzie do poufnej zażyłości. Poza tym święta Teresa pragnie byśmy szli na modlitwę z przekonaniem, że Bóg nas na nią wzywa, by Go miłować, a my udajemy się tam, by odpowiedzieć na Jego wezwanie.

9. Czy trzeba na modlitwie także “myśleć”?

Niemożliwe jest miłowanie, jeśli nic nie myślimy o przedmiocie umiłowanym. Ażeby Boga miłować, trzeba o Nim myśleć. Jednakże myśl o Bogu może przybierać rozliczne formy, zależnie od okoliczności. Niekiedy będzie to nieco dłuższe rozważanie miłości Boga ku nam, niekiedy tylko proste wspomnienie o łaskawości i dobroci Pana. Z tego wynika, że na modlitwie myślimy jedynie dlatego, by kochać, by karmić miłość. Stąd słusznie św. Teresa mówi, że modlitwa nie polega na tym, by wiele myśleć, lecz na tym, by wiele miłować.

10. Co to jest miłość?

Istnieje miłość uczuciowa i miłość woli. Pierwsza polega na uczuciu, które zwraca się z upodobaniem ku osobie ukochanej obecnej rzeczywiście lub we wspomnieniach.

Miłość woli polega na tym, że życzymy dobrze komuś z własnego wyboru i postanowienia. Później, gdy ta miłość zawładnie całą duszą, pragniemy należeć do osoby umiłowanej i poświęcić jej całkowicie swoje własne życie.

11. Która miłość zasługuje na miano prawdziwej miłości?

Miłość woli, albowiem wola jest w nas rzeczą najbardziej własną. W woli mieści się nasza wolność, przez którą oddajemy się Bogu. Dlatego Bóg domaga się od człowieka daru jego woli. Pełne poświęcenie się człowieka Bogu polega na całkowitym złożeniu tego daru.

Miłość uczuciowa natomiast jest dopełnieniem tamtej i ma drugorzędne znaczenie. Poza tym, doznawanie jej nie od nas zależy, podczas gdy od nas samych zależy miłowanie wolą.

12. Dlaczego natura nasza pragnie miłości uczuciowej?

Pragniemy jej dla słodyczy, jaką zawiera i dlatego, że niesie ze sobą umocnienie i pociechę. Właśnie dlatego w miłości uczuciowej często szukamy samych siebie, podczas gdy w miłości woli szukamy Boga. Bóg często pozbawia nas miłości uczuciowej, byśmy z większym męstwem kierowali się samą tylko wolą.

13. Jaką miłością winniśmy Boga miłować na modlitwie?

Niewątpliwie miłością woli, ta bowiem posiada większe znaczenie. Jeśli przyłączy się do niej miłość uczuciowa, nie szukając w tym swojej przyjemności, wykorzystamy jej pomoc, aby umocnić wolę w jej oddaniu się Bogu. Ale gdy zabraknie miłości uczuciowej, będziemy się znów kierować samą tylko wolą.

14. Jak można wypełnić całą godzinę tym miłosnym obcowaniem z Bogiem?

Wiele osób na początku życia modlitwy napotyka na znaczne trudności, doznaje znudzenia, a nawet rozproszenia. Trzeba sobie zdać sprawę, że sztuka modlitwy jest rzeczą, której trzeba się nauczyć. Aby łatwiej nauczyć się modlić, teologowie karmelitańscy oddani studiom życia modlitwy stworzyli metodę modlitwy myślnej.