Mija dzisiaj 19 lat od śmierci o. Daniela od Najświętszego Serca Pana Jezusa (Oswalda Rufeisena), karmelity bosego, konwertyty z judaizmu i współzałożyciela hebrajskiej gminy chrześcijańskiej w Galilei, urodzonego 29 stycznia 1922 r. w Zadzielu k. Żywca w rodzinie żydowskiej i zmarłego 30 lipca 1998 r. w Hajfie.

Po szkole powszechnej w Zadzielu, Oswald kształcił się w gimnazjum i liceum matematyczno-fizycznym im. Piłsudskiego w Bielsku, uzyskując maturę w maju 1939 r. Agresja niemiecka na Polskę zmusiła go do ucieczki na wschód. Dotarł do Lwowa i zdał egzamin na Politechnikę Lwowską. Związany z ruchem syjonistycznym chciał wyjechać do Izraela. Nie podjął więc studiów lecz udał się do Wilna, skąd było łatwiej wyemigrować. Gdy dotarł na Litwę, władzę przejęli tam już rosyjscy komuniści i wyjazd stał się niemożliwy. Podjął więc naukę zawodu szewca. Gdy Niemcy zajęli Wilno i aresztowali go 13 lipca 1941 r., ocalał podając się za szewca. Zatrudniono go przy wyrobie obuwia, którego żołnierze niemieccy bardzo potrzebowali, lecz jesienią 1941 r. zbiegł na Białoruś. Przedstawiając się jako Polak otrzymał zajęcie stróża w szkole w Mirze. Ponieważ znał język niemiecki zatrudniono go jako tłumacza na posterunku żandarmerii niemieckiej, gdzie pracował przez 9 miesięcy. Wykradając broń Niemcom uzbroił Żydów z getta w Mirze i uprzedził ich o planowanej pacyfikacji. Zdradzony przez jednego z Żydów i aresztowany przez Niemców, zdołał zbiec przed rozstrzelaniem i od 15 lipca 1942 r. przez 9 miesięcy był ukrywany przez siostry zmartwychwstanki w obrębie ich domu zakonnego w Mirze, sąsiadującego z budynkiem żandarmerii. Poznał chrześcijańską literaturę religijną i Nowy Testament, prosząc o chrzest, którego udzieliły mu bohaterskie zakonnice. Siedem kolejnych miesięcy przeżył w Puszczy Nalibockiej w partyzantce.

Po wojnie, przez Częstochowę, gdzie przez kilka godzin modlił się na Jasnej Górze, przybył do Krakowa i poprosił o przyjęcie do zakonu karmelitów bosych. Skierowany do nowicjatu w Czernej, 8 czerwca 1945 r. oblókł habit i otrzymał imię zakonne Daniel-Maria od Najśw. Serca Pana Jezusa. Śluby złożył 9 czerwca 1946 r., filozofię studiował u dominikanów w Krakowie, a teologię w seminarium diecezjalnym w Przemyślu (1948-1950) i u karmelitów bosych w Krakowie (1950-1952). 29 czerwca 1952 r. przyjął w Krakowie święcenia kapłańskie.

Pracował w klasztorze w Wadowicach (1952-1954), jako nauczyciel matematyki i historii w niższym seminarium duchownym, a następnie na placówce duszpasterskiej karmelitów bosych w Szopienicach na Śląsku (1954-1955), zlikwidowanej 15 grudnia 1955 r. przez władze PRL. Skierowany przez przełożonych do klasztoru w Czernej, rozwinął działalność duszpasterską i głosząc rekolekcje parafialne i misje ludowe, zasłynął w Polsce jako ceniony kaznodzieja.

W maju 1959 r. wyjechał przez Italię do Izraela i osiadł w macierzystym klasztorze zakonu „Stella Maris” na Górze Karmel w Hajfie. Gdy z powodu konwersji na chrześcijaństwo odmówiono mu obywatelstwa żydowskiego, odwołał się do Izraelskiego Sądu Najwyższego. Otrzymał niekorzystny wyrok, co stało się głośnie na całym świecie i sprowokowało dyskusję nt. tożsamości żydowskiej w nowo powstałym państwie izraelskim. Jako kapłan katolicki objął opieką duszpasterską mieszane małżeństwa chrześcijańsko-żydowskie, wywodzące się ze Wschodniej Europy. W 1965 r. założył przy karmelitańskiej parafii w Hajfie gminę chrześcijańską o tradycjach żydowskich, posługującą się językiem hebrajskim w liturgii. Był gorliwym duszpasterzem, erudytą i poliglotą, miłośnikiem i znawcą dziejów Izraela, cenionym przewodnikiem pielgrzymek, zwłaszcza z Polski. Jako karmelita bosy chętnie posługiwał przyjeżdżającym do Ziemi Świętej swoim współbraciom zakonnym. Był wielkim altruistą i spiesząc z pomocą bliźnim udzielał się także społecznie. Zapraszano go z wykładami na różne uczelnie w Izraelu, w Europie i Ameryce. Swoimi przemyśleniami nt. dialogu judeo-chrześcijańskiego i miejsca Żydów w Kościele podzielił się osobiście ze św. Janem Pawłem II, który przyjął go na prywatnej audiencji. Był zawsze obrońcą dobrego imienia Polaków i bronił Polskę przed stereotypowymi zarzutami o antysemityzm. Jego niespodziewaną śmierć w szpitalu w Hajfie odnotowały światowe agencje informacyjne włącznie z radiem watykańskim. Spoczywa na parceli chrześcijańskiej cmentarza w Hajfie, a w klasztorze „Stella Maris” upamiętnia go – jak i każdego zmarłego tam zakonnika – marmurowa tabliczka. W 2001 r. Wydawnictwo Karmelitów Bosych (Kraków) wydało jego autobiografię, a w 2008 r. Wydawnictwo Nowy Świat (Warszawa) opublikowało polską wersję jego zwierzeń wobec Nechamy Tec „In the Lion’s Den”. Liczni autorzy do dziś piszą o tym wielkim synu Izraela, Ziemi Polskiej i Karmelu, który odnalazł swą pełnię w Chrystusie – Mesjaszu zapowiadanym przez proroków i mędrców Izraela, przyjmując Go za swego Zbawiciela i głosząc Jego Ewangelię miłości.

Oto wybrana bibliografia: J. Paradowska, K. Mroziewicz, Jako chrześcijanin, a nawet jako Żyd, w: Polityka, 29 V 1993, nr 22 (1882) s. 32-44; Sz. T. Praśkiewicz, Śp. O. Daniel Oswald Rufeisen, w: Duszpasterz Polski Zagranicą, nr 50 (1999), s. 136-137; Tenże, In Memoriam: Fr. Daniel Oswald Rufeisen, OCD (1922-1998), w: Carmelite Digest, nr 1 (1999), s. 71-72; Tenże, Israele. “In memoriam” di Padre Daniele Oswaldo Rufeisen (1922-1998), Apostolo di Crsito tra gli Ebrei, w: Il Carmelo oggi, nr 1/1999, s. 20-21; B. J. Wanat, O. Daniel-Maria od Najśw. Serca Pana Jezusa (Oswald Rufeisen), w: Życie Karmelu, 6 (1998) nr 28, s. 87-98; O. Rufeisen, Połknąłem haczyk Królowej Karmelu. Autobiografia, opr. i posłowie B. J. Wanat, Kraków 2001; M. Jachimowicz, Wyrwany z paszczy lwa, w: Gość Niedzielny nr 2/2001, s. 30-31; M. Curzydło, Judeochrześcijaństwo Daniela Rufeisena OCD w Polsce. Czy powstaje nowy ruch religijny?, w: Studia Laurentina, nr 1/2005, s. 143-150; N. Tec, Daniel w jaskini lwa, Warszawa 2008; Sz. T. Praśkiewicz, Antysemityzm w Polsce to przesąd i zabobon [mówi o. Daniel Rufeisen], w: Nasz Dziennik, 16-17 II 2008, nr 40 (3057) s. 11; Tenże, Pod rozwagę. W dziesięciolecie śmierci o. Daniela Rufeisena OCD, w: Via Consecrata, nr 3 (114), 2008, s. 16-22; Tenże, Rufeisen Daniel OCD, w: Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin 2012, k. 562-563; L. Ulicka, Daniel Stein, tłumacz, Warszawa 2012.

o. Szczepan T. Praśkiewicz OCD

fot. yadvashem.org