ks. Jan Machniak
W Karmelu
Św. Rafał Kalinowski jest znany jako powstaniec i sybirak, czciciel Eucharystii, ceniony spowiednik i kierownik duchowy. Odnowiciel Karmelu męskiego w Polsce i niewątpliwie najwybitniejszy polski karmelita budzi zainteresowanie, na ile w swoim życiu duchowym przejął ducha św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Jezusa, reformatorów Zakonu NMP z Góry Karmel, który swoimi korzeniami sięga czasów proroka Eliasza.
W naszych poszukiwaniach chcemy powrócić do biografii św. Rafała, szczególnie do tego momentu, gdy odkrył on powołanie zakonne do Karmelu. Nasze zainteresowanie skierujemy na korespondencję, w której dzielił się swoim doświadczeniem duchowości karmelitańskiej. Następnie przyjrzymy się jego konferencjom ascetycznym, odzwierciedlającym jego przeżycia wewnętrzne i bogactwo ducha, którego przekazywał formując swoich słuchaczy w duchu Karmelu.
Początki zainteresowania Józefa Kalinowskiego karmelitami sięgają czasów jego pracy jako wychowawcy księcia Augusta Czartoryskiego. Siostry karmelitanki bose z ulicy Łobzowskiej, gdzie przełożoną była Matka Ksawera od Jezusa Czartoryska (Maria z Grocholskich Czartoryska, wdowa po księciu Witoldzie Czartoryskim) pragnęły uratować ostatni klasztor karmelitów bosych w Czernej i podjęły się zadania, by wymodlić nowe powołania. Za sprawą hrabiny Izy Działyńskiej, Kalinowski odwiedził w 1876 roku klasztor w Krakowie i spotkał matkę Ksawerę, która jednak osobiście nie przestawiła mu propozycji wstąpienia do Karmelu. Kalinowski po powrocie z zesłania myślał o wyborze drogi zakonnej skłaniając się ku kapucynom, a później ku zmartwychwstańcom. Gdy matka Ksawera napisała mu list do Davos, w którym umieściła krótką poezję św. Teresy od Jezusa zachęcającą do odważnego podjęcia decyzji: “Nie trwóż się, nie drżyj, Wśród życia dróg, Tu wszystko przemija, Trwa tylko Bóg! Cierpliwość przetrwa dni ziemskich znój. Kto Boga posiadł, ma szczęścia zdrój: [Bóg sam wystarcza]”. Kalinowski odebrał ten “głos zza kraty” jako wezwanie do wstąpienia do zakonu karmelitów bosych: “Dzisiaj ten głos: «do Karmelu» uważam za głos od Boga natchniony tej osobie, której to wezwanie zawdzięczam”. O wstąpieniu do Karmelu pisał Kalinowski do swojego przyjaciela o. Wacława Nowakowskiego, kapucyna, któremu wyjaśniał, iż pragnie się schronić pod skrzydła patronki Karmelu. Cytował wówczas dzieła św. Teresy od Jezusa z przekładu łacińskiego. Decyzja wstąpienia do Karmelu była umotywowana pragnieniem pokutowania za lata młodości i wynagradzania Bogu za niewierności: “Ta myśl pokuty jedynie prowadzi mię do Karmelu i wszelką inną myśl odrzucam. To, com teraz napisał, uważać proszę za dosłowną prawdę i nie szukać w napisanym tylko wyrazu pokory. – Bóg, obecny kiedy to piszę, czyta w sercu moim i widzi, że za mnie, jako za grzesznika przeważnie, modlić się należy”. Kalinowski podejmując decyzję nawiązał kontakt z przełożonym austro-węgieskiej prowincji karmelitów bosych w Grazu.
Powołanie do życia pustelniczego w Karmelu Kalinowski odkrył mając 42 lata. W lipcu 1877 roku rozpoczął postulat w Grazu. Obłóczyny odbyły się 26 listopada 1877. Kalinowski przyjął imię brata Rafała od św. Józefa i rozpoczął nowicjat. 26 listopada 1878 roku złożył śluby zakonne i wyjechał do klasztoru w Raab na Węgrzech, gdzie uzupełniał studia teologiczne. 27 listopada 1881 roku złożył uroczystą profesję zakonną i wyjechał do klasztoru w Czernej. Święcenia kapłańskie otrzymał 15 stycznia 1882 roku z rąk kard. Albina Dunajewskiego. W zakonie wielokrotnie pełnił funkcję przełożonego klasztoru w Czernej i w Wadowicach, był definitorem prowincjalnym i wikariuszem prowincjała dla klasztorów karmelitanek bosych w Galicji. Jako przełożony klasztoru w Czernej i wikariusz prowincjała dla karmelitanek troszczył się o poziom duchowy braci i sióstr podejmując w swoich konferencjach najważniejsze problemy duchowości karmelitańskiej i wierności charyzmatowi raformatorów.
