Teologia praktyczna

Oprócz Biblii, której – jak wspomniano – jest żywą egzegezą, powołuje się św. Teresa na magisterium samego Chrystusa i przekazuje nam Jego słowa, zrozumiane w czasie wizji na mocy intelektualnego poznania przez miłość. Należą tu przede wszystkim teksty w Sprawozdaniach dotyczące głębokich doświadczeń trynitarnych. Są to właściwie słowa z Biblii, ale oświetlone tak potężnym reflektorem łaski, że św. Teresa wnika w nie o wiele głębiej, niż może to uczynić sam rozum. Wnikając zaś, zostaje porwana w ich tajemnicę i porywa za sobą innych. Jakże ludzkie są słowa Chrystusa, do niej wyrzeczone; Pan jakby zniża się do jej przeżyć i odczuć, do konkretnych faktów i sytuacji, zachęcając nawet do posilenia się, gdy była głodna i udręczona. Tak właśnie postępuje Bóg w Biblii, wkraczając w każdy szczegół życia człowieczego.

Najprostszym źródłem teologicznej wiedzy św. Teresy jest rozważanie i kontemplowanie tajemnic życia Chrystusa i prawd objawionych. Pisze o tym: “Pan sam w boskiej łaskawości swojej był mi księgą prawdziwą, w której widziałam zapisane prawdy Jego. Błogosławiona ta księga, z której pozostaje w duszy poznanie, co czytać, co czynić powinna, tak głęboko wyryte, iż tego, co poznała, zapomnieć nie może! Kto by widząc Pana okrytego ranami, smutkiem znękanego, cierpiącego prześladowania, nie pragnął uczestnictwa w tych .Jego cierpieniach, nie umiłował, nie pożądał Jego krzyża?“.

Wielkie dzieło życia św. Teresy potrzebowało swego uzewnętrznienia w Pismach. Są one wobec całego Kościoła wyznaniem i świadectwem historii zbawienia, aktualizującej się w każdym ludzkim sercu, które włącza się w jej nurt. Teresa widzi, jak wypełnia się w niej boski plan zbawienia – od przebaczenia i odkupienia z grzechów po najwyższe przymierze zjednoczenia z Bogiem. Opowiadając swoje życie, uczy nas teologii praktycznej. Nie wylicza systemem naukowym Bożych prawd, ale je zgłębia, objaśnia i uczy, jak nimi żyć. Jej teologia jest poznaniem i miłością, jest teologią “na kolanach”, która kończy się pochwalnym hymnem Miłosierdzia Bożego. Wreszcie, Pisma są swoistą pedagogią, propozycją wyboru tych wartości, jakie oferuje. Mówiąc o własnych doświadczeniach wewnętrznych, ukazuje kierunek drogi, ostrzega przed niebezpieczeństwami, uprzedza o trudnościach, a nade wszystko promieniuje łaską. Szczęśliwy, kto chwyci ją za rękę i da się wprowadzić w wielką przygodę miłości, jaką jest przeżywanie Bożego misterium.